Gotowa masa makowa? Sprawdź, co jesz i poznaj lepszą alternatywę

Gotowa masa makowa w puszce to przede wszystkim wygoda i oszczędność czasu. Wystarczy otworzyć opakowanie, rozsmarować zawartość i upiec – bez mielenia, gotowania czy doprawiania. Jest łatwo dostępna, trwała i nie wymaga wcześniejszego planowania zakupów. Z tego względu jest chętnie wybierana zarówno przez osoby zabiegane, jak i te, które dopiero zaczynają swoją przygodę z wypiekami. Jednak za tą wygodą często kryje się mniej korzystna lista składników.

Masa makowa stanowi bazę do wielu klasycznych deserów i wypieków. Najczęściej stosowana jest w makowcu zawijanym, strucli czy kutii. Znajduje również zastosowanie w babeczkach, rogalikach, ciasteczkach i warstwowych deserach z ciasta francuskiego. W niektórych regionach dodaje się ją także do pierogów czy klusek z makiem. Jej intensywny, słodki smak sprawia, że doskonale komponuje się z orzechami, bakaliami, miodem i cynamonem.

W gotowych masach makowych dostępnych w puszkach często dominują dodatki technologiczne, które poprawiają smak, trwałość i strukturę, ale obniżają wartość odżywczą produktu. Syrop glukozowo-fruktozowy oraz biały cukier zwiększają kaloryczność i mogą zaburzać gospodarkę cukrową organizmu. Obecność aromatów sztucznych, konserwantów i stabilizatorów sprawia, że masa traci naturalność. Dodawane są również tanie oleje roślinne, nierzadko utwardzane, co obniża jakość tłuszczów w produkcie. Co istotne, mak nie zawsze stanowi dominujący składnik – bywa go zaledwie 30–40%, co wpływa na zubożenie jego prozdrowotnych właściwości.

Dalsza część artykułu pod materiałem wideo

Mak, będący podstawą każdej masy makowej, to bogactwo wapnia, błonnika, magnezu, cynku, żelaza i zdrowych tłuszczów. Zawiera również witaminę E oraz witaminę B1 i B3, które wspierają funkcje nerwowe. Naturalna masa makowa dostarcza białka roślinnego, działa wspomagająco na układ trawienny i może regulować poziom cholesterolu dzięki zawartości nienasyconych kwasów tłuszczowych. Jednak w wersjach komercyjnych większość tych zalet zostaje osłabiona przez nadmiar cukru i dodatków. Wysoka kaloryczność gotowych mas często wynika nie z samego maku, lecz z dosładzaczy i wypełniaczy.

Domowa masa makowa to rozwiązanie, które daje pełną kontrolę nad jakością i składem produktu. Można samodzielnie ustalić poziom słodkości, wybierając zdrowsze zamienniki cukru, takie jak miód, syrop klonowy czy daktyle. Można też dowolnie dobrać ilość i rodzaj bakalii, dodać ulubione orzechy, rodzynki, skórkę pomarańczową lub cynamon. Wybór tłuszczu – np. masła, oleju kokosowego czy roślinnego – także zależy od indywidualnych potrzeb. Domowa masa nie zawiera konserwantów, barwników ani sztucznych aromatów, co znacząco podnosi jej wartość odżywczą i jakość. Przygotowanie wymaga czasu, ale oferuje pełniejszy smak i satysfakcję z tworzenia czegoś naturalnego i dopasowanego do diety – w wersji wegańskiej, bezglutenowej czy niskocukrowej.

Składniki:

• 200 g suchego maku niebieskiego
• 500 ml mleka (lub napoju roślinnego)
• 2–3 łyżki miodu lub syropu klonowego
• 1 łyżeczka cynamonu
• 1/2 łyżeczki ekstraktu waniliowego
• 2 łyżki masła lub oleju kokosowego
• 50 g rodzynek
• 30 g posiekanych orzechów (np. włoskich lub laskowych)
• skórka otarta z jednej cytryny lub pomarańczy (opcjonalnie)

Sposób przygotowania:

1. Mak należy zalać mlekiem, doprowadzić do wrzenia i gotować przez około 20–30 minut na małym ogniu, aż ziarna zmiękną.
2. Odcedzić przez sitko i dokładnie odcisnąć.
3. Przemielić mak dwukrotnie w maszynce lub zblendować na gładką masę.
4. Dodać pozostałe składniki: miód, cynamon, wanilię, roztopione masło, bakalie i skórkę cytrusową.
5. Całość dokładnie wymieszać i przestudzić.

Masa może być przechowywana w lodówce przez kilka dni.

Największym atutem domowej masy makowej jest jej naturalny skład. Zamiast rafinowanego cukru można dodać miód, daktyle lub syrop klonowy. Dzięki temu obniża się indeks glikemiczny i poprawia jakość energetyczna potrawy. Użycie świeżych bakalii zamiast przemysłowych mieszanek pozwala uniknąć siarki i konserwantów. Aromaty takie jak wanilia, cynamon czy skórka cytrusowa nadają głębi smaku, bez sztuczności. Masa może być przygotowana dzień wcześniej i wykorzystana w różnych formach – od klasycznych makowców, przez naleśniki, po desery warstwowe, owsianki i farsze do ciast.

Domowa masa makowa sprawdzi się nie tylko w tradycyjnych wypiekach. Może być użyta jako dodatek do jaglanek, nadzienie do naleśników, baza do zdrowych batoników, a nawet jako element masy do wegańskich trufli. Jej uniwersalność i gęsta, kremowa konsystencja otwierają wiele kulinarnych możliwości, nie ograniczając się wyłącznie do świątecznego stołu.

Źródła:

• Sadia Aslam (2021), "Review on physicochemical, medicinal and nutraceutical properties of poppy seeds: a potential functional food ingredient"
• Fahad Al‑Juhaimi, Isam A. Mohamed Ahmed, Mehmet Musa Özcan i Emad Karrar (marzec 2024), "Investigation of bioactive properties, phenolic compounds and fatty acid profiles of wheat breads enriched with poppy seed paste"