Ser idealny dla seniorów - wspiera kości, mózg, wzrok i serce
Ricotta to niedoceniany skarb wśród nabiału – delikatna, lekka, a jednocześnie wartościowa odżywczo. Jako źródło łatwostrawnego białka, wapnia i witamin z grupy B, może być elementem zarówno diety sportowców, jak i osób na diecie lekkostrawnej czy redukcyjnej. Jej wszechstronność sprawia, że z łatwością odnajdzie się w każdej kuchni – od klasycznej włoskiej po nowoczesną dietetyczną.
W tym artykule
Słowem wstępu o ricotcie
Ricotta to jeden z tych produktów, które często mylone są z klasycznym twarogiem – niesłusznie! Choć z wyglądu podobna do białego sera, ricotta ma inne pochodzenie, skład, smak i... zaskakujące właściwości zdrowotne. Ten delikatny ser o kremowej konsystencji jest nie tylko smacznym dodatkiem do dań, ale także wartościowym elementem zdrowej diety. W tym artykule przyjrzymy się, skąd wzięła się ricotta, co na jej temat mówi nauka i jak można ją wykorzystać – także w wersji domowej.
Ricotta to włoski ser serwatkowy, co oznacza, że powstaje nie z mleka, ale z serwatki – czyli pozostałości po produkcji innych serów (np. mozzarelli czy pecorino). Wbrew pozorom nie jest więc klasycznym serem twarogowym, tylko produktem ubocznym… który sam stał się gwiazdą kuchni.
Nazwa "ricotta" pochodzi od łacińskiego recoctus, czyli "ponownie gotowany" – i dobrze oddaje technologię produkcji. Serwatkę podgrzewa się do wysokiej temperatury (około 85–90°C), często z dodatkiem kwasu (np. cytrynowego lub octowego), co powoduje wytrącenie się białek i powstanie delikatnej masy serowej.
Najczęściej spotyka się ricottę z mleka krowiego, ale tradycyjnie bywa też produkowana z mleka owczego lub koziego – zwłaszcza w południowych Włoszech.
Ricotta ma długą historię – ślady produkcji serów serwatkowych znajdowano już w czasach rzymskich. Przez wieki był to ser "biedaków" – wykorzystywano resztki z produkcji serów dojrzewających, by uzyskać jeszcze coś do jedzenia. Dopiero później, wraz z popularyzacją kuchni włoskiej, ricotta zyskała uznanie na całym świecie.
Dziś używana jest zarówno w daniach słodkich (np. w cannoli, sernikach czy naleśnikach), jak i wytrawnych (np. w ravioli, lazanii czy sałatkach).
Dalsza część artykułu pod materiałem wideo
10 produktów, które warto dołączyć do codziennej diety
Ricotta i jej zdrowotne właściwości
Choć ricotta powstaje z "resztek", w rzeczywistości jest skarbnicą białek i minerałów. W 100 g klasycznej ricotty z mleka krowiego znajdziemy średnio:
- białko: 8–11 g
- tłuszcz: 10–13 g (w wersji pełnotłustej)
- wapń: ok. 200 mg
- fosfor, cynk, selen – śladowe, ale istotne ilości
- witamina A i B2 (ryboflawina)
- niską zawartość sodu w porównaniu z innymi serami
W porównaniu z innymi serami ricotta zawiera mniej tłuszczu i soli, a więcej łatwostrawnego białka serwatkowego, co czyni ją produktem dietetycznym – ale odżywczym.
Dlaczego włączyć ten ser do diety?
Źródło wysokiej jakości białka
Ricotta to jedno z nielicznych źródeł białka serwatkowego w formie stałej. Białka serwatkowe – w tym α-laktoalbumina i β-laktoglobulina – są łatwostrawne, dobrze przyswajalne i zawierają wszystkie niezbędne aminokwasy. To właśnie z tych powodów stanowią bazę wielu suplementów białkowych dla sportowców.
W badaniach wykazano, że białko serwatkowe może wspomagać:
- regenerację mięśni po wysiłku ,
- uczucie sytości,
- utrzymanie masy mięśniowej u osób starszych.
Wsparcie dla układu kostnego
Dzięki wysokiej zawartości wapnia i fosforu, ricotta wspiera zdrowie kości i zębów. Porcja 100 g pokrywa około 20% dziennego zapotrzebowania na wapń. To szczególnie ważne w diecie dzieci, kobiet w ciąży i osób starszych, u których rośnie ryzyko osteoporozy.
Lepsza tolerancja dla osób z nietolerancją laktozy
Choć ricotta nie jest całkowicie bezlaktozowa, to zawiera znacznie mniej laktozy niż mleko czy jogurt – około 2–3 g na 100 g. U wielu osób z łagodną nietolerancją laktozy jest lepiej tolerowana niż mleczne napoje.
Lekkostrawność
Ricotta ma niską zawartość soli i umiarkowaną ilość tłuszczu, a jej białka są lekkostrawne. Dlatego znajduje zastosowanie w dietach lekkostrawnych, dla osób po operacjach, z wrzodami czy wątrobowymi problemami.
Jak każdy produkt mleczny, ricotta nie jest dla wszystkich. Warto o niej pamiętać:
- Osoby z alergią na białka mleka krowiego (np. kazeinę) powinny jej unikać.
- Ricotta nie jest bezlaktozowa – choć jej zawartość laktozy jest niższa, osoby z silną nietolerancją muszą być ostrożne.
- W wersji pełnotłustej ma dość dużo kalorii – ok. 170 kcal/100 g – dlatego warto ją porcjować rozsądnie w diecie redukcyjnej.
Zrób ricottę samodzielnie i podaj z najlepszymi dodatkami
Domową wersję ricotty możesz przygotować w kilka minut z mleka i soku z cytryny lub octu – co ciekawe, nie potrzebujesz do tego serwatki.
Składniki:
- 1 litr mleka (najlepiej pełnotłustego, świeżego)
- 2–3 łyżki soku z cytryny lub octu jabłkowego
- szczypta soli (opcjonalnie)
Wykonanie:
- Podgrzej mleko do ok. 85°C (czyli prawie do wrzenia, ale nie gotuj).
- Zdejmij z ognia, dodaj sok z cytryny i delikatnie zamieszaj.
- Pozostaw na 10 minut – powinny się oddzielić skrzepy białka od serwatki.
- Przelej przez sitko wyłożone gazą lub filtrem do kawy.
- Po 10–15 minutach uzyskasz kremowy, lekki serek gotowy do użycia!
Przechowuj w lodówce do 2–3 dni.
Pomysły na wykorzystanie ricotty
- Na słodko: z miodem, owocami, orzechami, do naleśników i placuszków.
- Na wytrawnie: jako farsz do ravioli, dodatek do kanapek, do zapiekanek z warzywami.
- Na zimno: jako składnik sałatek z rukolą, pomidorami i oliwkami.
- W deserach: do serników, włoskich cannoli, tiramisu z ricottą.
Źródło:
https://terazgotuje.pl/skladniki-i-produkty/news-ten-ser-powinni-jesc-zwlaszcza-seniorzy-wzmacnia-kosci-popraa,nId,7555933#utm_source=paste&utm_medium=paste&utm_campaign=chrome
Autor: Ewa Cierpiał - mgr dietetyk kliniczny, dietetyk pediatryczny, psychodietetyk Śląski Uniwersytet Medyczny w Katowicach, Wydział Zdrowia Publicznego w Bytomiu